Kilka ważnych słów o zapylaniu
Większość z nas słysząc coś o pszczołach ma przed oczami miód. Być może niektórzy pomyślą jeszczeo wosku pszczelim, propolisie czy pyłku kwiatowym. Jednak ich zasługi dla przyrody i człowieka są o wiele większe.
„Ale pszczoły, tak jak i żaden inny element natury, nie istnieją dla naszego dobra. Wręcz przeciwnie, to my się od nich uzależniliśmy. W razie czego możemy obejść się bez wytwarzanych przez nie produktów, ale większość tego, co jemy, pochodzi z upraw zapylanych przez owady, w tym pszczoły miodne. A mimo to utrudniliśmy im życie do tego stopnia, że ich przetrwanie jest teraz zagrożone. Jak do tego doszło?” „O pszczołach i ludziach” Lotte Moller.
Pszczoły zbierając nektar z kwiatów przenoszą pyłek kwiatowy z rośliny na roślinę. W ten sposób pszczoły odpowiedzialne są za zapylanie w naszym kraju 78% z wszystkich gatunków roślin. Do dzikich zapylaczy zaliczamy również muchówki, motyle, mrówki, chrząszcze i małe ssaki. Jednak to pszczoły mają największy wkład w zapylanie roślin. Mamy tu na myśli pszczoły miodne oraz dzikie. Dzięki obecności pszczół przy uprawach rolnych wzrasta nie tylko ilość plonów, ale też jakość owoców i warzyw. Nie bez przyczyny przy uprawach rolnych – polach rzepaku, sadach i ogrodach – możemy często zaobserwować ule.
Jak podaje Ferdynand Jośko w swojej książce „Pszczoły leczą”, w ciągu sezonu jedna pszczela rodzina odwiedza ćwierć miliarda kwiatów. Pszczoły są też gwarancją pożywienia dla ptaków, małych ssaków i innych roślinożerców żywiących się owocami drzew i krzewów. Bez obecności zapylaczy w przyrodzie te zwierzęta będą miały bardzo duży problem z przeżyciem.
Tego o pszczołach pewnie nie wiedziałeś.
Pszczoła miodna jest tylko jednym z 474 gatunków pszczół występujących w Polsce. Pszczoła miodna jest hodowana przez człowieka. W naturze już raczej nie znajdziemy dzikich rojów. Reszta pszczół należy do grupy dzikich zapylaczy.
Większość gatunków pszczół jest samotnicami – czyli nie tworzą rodzin, indywidualnie zakładają gniazda i samodzielnie zdobywają pokarm dla potomstwa. Jedynie pszczoła miodna oraz trzmiele tworzą społeczności.
Rośliny entomofilne to rośliny zapylane przez owady. Stanowią one 85% wszystkich roślin uprawianych i wykorzystywanych przez człowieka. Pszczoły są potrzebne m.in. do uprawy bawełny, kakao oraz kawy. Zbilansowana dieta człowieka składa się w 1/3 z roślin zapylanych przez pszczoły.
Wartość pracy, którą wykonują pszczoły zapylając rośliny szacuje się w Polsce na 7,5 mld złotych.
Jak one mogą to robić?
Dużym źródłem informacji na temat tego jak wyjątkowymi owadami są pszczoły jest książka Larsa Chittka „Pszczoły. Krótki lot w głąb niezwykłych umysłów” Lars Chittka.
Autor zwraca uwagę na ich niezwykłe umiejętności:
- -- pole widzenia pszczół obejmuje 360 stopni
- -- oczy pszczół przetwarzają informacje szybciej niż jakikolwiek ludzki zmysł
- -- zakres kolorów, które widzą pszczoły jest szerszy niż u człowieka i obejmuje światło ultrafioletowe
- -- pszczoły mają zmysł magnetyczny działający jak kompas
- -- na głowie pszczoły znajdują się wypustki, które mogą smakować, wąchać, słyszeć i wyczuwać pola elektryczne
Podsumowanie
Czas najwyższy abyśmy zaczęli doceniać pszczoły nie tylko za miód który nam dają. Ich znaczenie w produkcji żywności jest ogromny. Zarówno pszczoły miodne jak i dzikie pszczoły powinny zostać objęte odpowiednią ochroną. W tym celu potrzebujemy nie tylko zmian systemowych i prawnych. Równie ważna jest edukacja społeczeństwa.
Właśnie z myślą o edukacji oraz ochronie dzikich zapylaczy powstała Fundacja Pszczoły i Ludzie.
